Voor zo’n 85, 90 procent zijn het ouderen die binnen De Wulverhorst in Oudewater op ondersteuning kunnen rekenen. Daarmee staat het behouden van de kwaliteit van leven ook bovenaan de agenda in dit verpleeghuis. Als lid van de coalitie ‘Van zorg naar gewoon leven’ was de stap naar een lidmaatschap van Reable Nederland bijna al uitgestippeld. Zorgbestuurder Joyce Jacobs: ‘Ik voel het enthousiasme voor reablement. We willen niet elke keer blijven denken vanuit al die problemen over personeel en vergrijzing. Daar geloven wij niet in.’

De keuze om lid te worden van de vereniging staat niet los van de ommezwaai die De Wulverhorst heeft gemaakt, vertelt Joyce. In die visie van De Wulverhorst past reablement goed in het grotere doel: de zorgzame gemeenschap die Oudewater wil zijn. ‘Van oudsher is De Wulverhorst een traditioneel verzorgingshuis. Bij de nieuwbouw is het een verpleeghuis geworden. We zijn nu vier jaar op weg om juist heel sterk in te zetten op een zorgzame gemeenschap. We hadden altijd een heel grote groep vrijwilligers die hier in huis veel deden. We hebben hen gevraagd of ze het ook buiten wilden doen. Dat was geen enkel probleem. We hebben onze dienstverlening uitgebreid met welzijnsactiviteiten. Ook zijn we zijn twee jaar geleden begonnen met een denktank ‘Zorgen voor elkaar’.’

Touwteam ondersteunt inwoners in eigen huis
Bijzonder is het Touwteam, bestaande uit inwoners die zich inzetten om mensen in hun eigen huis te ondersteunen. ‘Boodschappen doen, een klusje, of gewoon een keer op de koffie voor de gezelligheid. Het mooiste daarvan is dat mensen die hulp vragen ineens zelf vrijwilliger worden voor een ander, omdat samen veel leuker is dan alleen. En dat heeft er weer toe geleid dat we zijn gestart met buurtambassadeurs. In alle straten of buurtjes zoeken we een contactpersoon die een soort van aanspreekpunt, wakend oog of luisterend oor wil zijn. Zo kunnen mensen veel eerder voor elkaar zorgen. En komen inwoners er niet uit, dan kunnen ze een beroep doen op het Touwteam dat weer kan terugvallen op de professionals.’

‘Een mooie gemeenschap’
In het dorp met stadsrechten (net 10 duizend inwoners) ontbreekt het niet aan de bereidwilligheid van de inwoners, constateert Joyce. De reden: ‘Het is een mooie gemeenschap waarin je elkaar nog kunt kennen. Ja, het is belangrijk dat je elkaar kent of gekend wordt. Dan ben je eerder bereid wat voor een ander te doen. We hebben ook nooit personele problemen gehad in De Wulverhorst. Tot op de dag van vandaag werken we niet met zzp’ers of uitzendkrachten. Onze medewerkers komen hier ook allemaal uit de omgeving. Die voelen zich heel erg betrokken, hebben iets voor elkaar over. Als je alles bij elkaar optelt, hebben we dus iets waardoor wij juist die kleinschaligheid moeten koesteren, om met elkaar die zorgzame gemeenschap in te vullen.’ Nog altijd is er sprake van groeiende vrijwillige inzet. ‘Je ziet dat het groeit. Ook bij jongeren. Die willen zich best inzetten voor een ander. Niet altijd op de manier zoals het vroeger is gegaan, maar wel vanuit het gevoel dat ze gekend worden en van waarde zijn.’

Met volle vaart vooruit in reablement
En dan is reablement ‘een prachtige beweging die helemaal aansluit bij wat wij willen doen en willen zijn’, zegt zij. Twee dagen na het interview staat de startbijeenkomst gepland, de kickoff voor alle direct betrokkenen bij De Wulverhorst. ‘En dan is het met volle vaart vooruit, met de zienswijze en de ondersteuning van Reable Nederland bij het implementeren van reablement bij onze professionals en vrijwilligers. Reablement geeft positieve energie. Maar het is ook spannend, als je gedrag moet gaan veranderen. Al heb ik niet de indruk dat het bij medewerkers scepsis oplevert. Ik denk dat de ene medewerker het van nature al in zich heeft. De ander wil eerst graag voorbeelden zien en de volgende zal iets meer instructie nodig hebben. We roepen in de zorg altijd dat we uitgaan van de eigen regie van cliënten. Dat is makkelijk gezegd. Maar om het in de praktijk altijd in je handelen te laten doorklinken, dat is punt twee. Maar ik vóel enthousiasme, bij de verpleegkundigen, bij de verzorgendenadviesraad. We willen niet elke keer blijven denken vanuit al die problemen over personeel en vergrijzing. Daar geloven wij niet in. We willen meer vanuit positiviteit kijken. ‘

‘Niet meteen in de modus van het handelen springen’
Als coördinerend verpleegkundige heeft Cindy Valkenburg een belangrijke rol in de invoering van reablement. ‘Ik probeer zorgmedewerkers zo goed mogelijk te ondersteunen en te coachen: kijk wat goed is voor een cliënt, niet altijd vanuit je zorghart automatisch dingen overnemen. Iets terug aanleren kan voor een cliënt heel waardevol zijn. Het zit ook nog niet zo strak in de opleidingen, daar gaat het vooral nog over de handelingen om een cliënt te helpen. Mensen blijken het heel fijn te vinden om iets zelf te blijven doen. Als je het goed uitlegt wat de meerwaarde is, ook bij familieleden, is iedereen het wel eens. Maar op het moment zelf kan het lastig zijn om een keuze te maken. Handelen vanuit je zorghart is niet altijd bevorderlijk voor een cliënt. De begeleiding van de vereniging zit er vooral in om reablement je eigen te maken. Hoe voorkom je dat je meteen in de modus van het handelen springt?’