Uitgaan van de waarde van mensen is wat reablement in feite is

Met Stichting Humanitas krijgt Vereniging Reable Nederland er het vijftiende lid bij. Een logische aansluiting zou je kunnen zeggen. Nog voordat het woord reablement in Nederland voet aan de grond zou zetten, onderkende Humanitas al het belang van dingen zelf blijven doen. ‘Wij gaan altijd al uit van de kwaliteiten van een ander, wat reablement eigenlijk is in alle toonaarden’, zegt Joost Zielstra, met Ellis Kastelein de Raad van Bestuur vormend.

Stichting Humanitas is een van de grotere zorgorganisaties in niet het makkelijkste stukje Nederland. De stad Rotterdam wordt gekenmerkt door veel armoede en eenzaamheid. Zorg wordt geleverd vanuit zeventien locaties, met somatische zorg, psychiatrische zorg en vooral dementiezorg. Vier kernwaarden staan centraal in de visie van Humanitas: eigen regie (de cliënt bepaalt), die cliënt doet ook zoveel mogelijk zelf, naasten worden actief bij de zorg betrokken en het denken in mogelijkheden.

Het zijn kernwaarden die nog dateren uit de tijd van de voormalige bestuursvoorzitter Hans Becker, die in 2010 afzwaaide. ‘Als érgens reablement is ontstaan, is het wel in die tijd. Het gaat om de kwaliteit van leven. Om de kwaliteit van het bestaan. Om geluk. Om out of the box. Dáár ken ik Humanitas van’, zegt Joost Zielstra, sinds drie jaar bestuursvoorzitter.

Mens op de voorgrond, niet de ziekte
Cliënten ondervinden die kernwaarden ook in de praktijk, zegt Ellis Kastelein. ‘Bij Humanitas sta je als mens op de voorgrond, niet je ziekte. Dat betekent niet in protocollen denken, niet gaan medicaliseren. Het zijn vaak mensen die de laatste maanden van hun leven bij ons wonen. Dan gaat het er niet om dat je bij wijze van spreken elke dag volgens de schijf van vijf eet, maar ook weleens een kroketje. Of je huisdier kunt meenemen.’ Met een lachje: ‘Als je vijf katten hebt wordt het ingewikkeld, maar één kat moet misschien wel kunnen.’

Uitgaan van de kwaliteit van een ander
Joost vult aan: ‘Het gaat hier niet om de systeemwereld, de wereld van processen en procedures, maar om de leefwereld: de belevingswereld van mensen. Het is ook weer niet zo dat bij Humanitas alles kan. We hebben de systeemwereld ook nodig. Daarom zijn we heel blij met het Generiek Kompas, om op een andere manier de zorg voor mensen te organiseren. Het gaat hier allereerst om wie je bent. Om degene die hulp krijgt én om degenen die hulp verleent. Het gaat om cliënten, om medewerkers, om mantelzorgers. We gaan uit van de kwaliteit van een ander, van de waarde van mensen. Dat is ook wat reablement in feite is.’

Geweldig initiatief
Lid worden van Vereniging Reable Nederland voelt voor Joost daarom als een vanzelfsprekendheid. ‘Voor ons is het ook een eerbetoon aan het verleden van Stichting Humanitas. En we vinden het een geweldig initiatief waar we graag onderdeel van willen zijn. De taal van reablement is de taal van nu.’ Ellis: ‘Wij geloven heel erg in de beweging van reablement. Het voelt voor ons heel logisch om hierbij aan te sluiten. Je kúnt het niet meer alleen. Je moet het samen doen. Daarom vinden we het mooi om te zien dat die beweging steeds breder wordt omarmd en ondersteund.’

Kernwaarden worden in praktijk gebracht
Ellis verwacht dat reablement naadloos in de dienstverlening van Stichting Humanitas kan worden ingepast. ‘Onze kernwaarden worden door de medewerkers echt in praktijk gebracht. Ze weten dat we streven naar die eigen regie van cliënten, naar het zo lang mogelijk dingen zelf blijven doen. Aan de ene kant hoeven we er daarom niet heel veel aan te doen. Al moet het nog altijd wel een goede mix blijven tussen het vakmanschap van de professional en die eigen regie.’

Mensen motiveren méé te gaan in reablement
De organisatie is vóór, de professional is vóór, maar wil de vaak dementerende cliënt ook aan reablement?  Ellis: ‘Je hebt inderdaad cliënten die het moeilijk vinden. Cliënten met alarmering bijvoorbeeld, die het wel heel makkelijk vinden om voor de kleinste dingen op die knop te drukken. En het zijn soms ook de kinderen die daar heel scherp op zijn, dat hun vader of moeder geen zorg wordt onthouden. Daar ligt ook de uitdaging voor onze medewerkers, om mensen tóch te motiveren mee te gaan in reablement.’

Met alleen formele zorg komen we er niet
Hoe nu verder? Ellis: ‘Het is nu nog een beetje zoeken en kijken: hoe kun je reablement precies gebruiken? De gesprekken met Rudi Westendorp en Ronald Simons gaan ons zeker een beeld geven over wat we ermee kunnen. Maar het móet. Alleen maar met formele zorg komen we er niet meer in de ouderenzorg. We zijn in Nederland ook een beetje verwend. Het is allemaal goed geregeld. Maar we hebben er onvoldoende bij stilgestaan dat er ook een goede kant zit aan mensen weer dingen zelf laten doen en dat faciliteren.’