Reablement als leidend principe

Reablement is al meer dan 20 jaar een begrip in verschillende landen, waaronder Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en de Scandinavische landen. Het doel is om ouderen te helpen hun eigen leven te kunnen leiden. Ouderen moeten in staat worden gesteld te blijven doen wat ze kunnen doen, hen aan te leren wat voorheen lastig of onmogelijk was, en samen een oplossing te organiseren voor hetgeen dan aan problemen overblijft. De zorgverlener luistert en levert professioneel maatwerk maar de oudere is in de regie. Hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp ziet in deze principes een oplossing om de ouderenzorg in Nederland meer passend en beter houdbaar te maken.

“We willen de regie op ons leven terug! Want ieder mens bepaalt zelf wat voor hem of haar kwaliteit van leven is. En dat gaat over meer dan gezond of ziek zijn. We hebben een fundamenteel andere denkwijze nodig waarin de burger én de professional leidend worden”
Rudi Westendorp

Het vraagt van beleidsmakers, netwerken en organisaties samenwerking om deze verandering te bewerkstellingen. In Utrecht West is zo’n initiatief gestart met een gezamenlijke aanpak van de zorgorganisaties ZorgSpectrum, Careyn en Fundis. De bestuurders van deze organisaties bundelen hun krachten om de reablement principes leidend te maken en een andere manier van werken voor de zorg te realiseren.  Hun gedeelde overtuiging is dat het anders moet in de ouderenzorg want:

  • we willen anders => de wensen en behoeftes van ouderen zijn veranderend
  • we moeten anders => de huidige wijze organisatie van zorg is niet houdbaar
  • we kunnen anders => gevoel van urgentie, creativiteit en energie

Samen kom je verder
Geïnspireerd door persoonlijke ervaringen en de professionele drive om het anders te doen besloten drie bestuurders, Vivian Broecks (ZorgSpectrum), Anja Jonkers (Careyn) en Guido Blom (Fundis) in het voorjaar van 2022 te starten met het project reablement in de regio Utrecht West. Dit werd financieel ondersteund door een subsidie van zorgkantoor Zilveren Kruis en inhoudelijk bijgestaan door Rudi Westendorp als inspirator.

“Het begon met een persoonlijke anekdote over het verlies van regie over het eigen levenseinde. Die ervaring dwong ons om anders te kijken naar de hulpverlening die wij leveren. Dat we binnen Utrecht West op de juiste weg zijn blijkt uit de vele enthousiaste reacties van professionals die aan het project meewerken. We voelen de wind in onze rug sinds reablement in juni ’22 door minister Helder als belangrijke pijler werd genoemd in het WOZO programma”  Guido Blom

Aantrekkelijk voor ouderen èn zorgverleners
De gedeelde interesse van de drie zorgorganisaties om elkaar op te zoeken en de samenwerking aan te gaan wordt gevoed door de uitdaging om voldoende professionals voor de zorg te behouden, maar bovenal om het beter te willen doen. Onderzoek heeft herhaaldelijk aangetoond dat ouderen én professionals meer tevreden zijn met de nieuwe aanpak gebaseerd op eigen regie en doelgerichte revalidatie. Professionals hebben meer vertrouwen in de mogelijkheden van hun cliënten, waardoor ze betere hulp kunnen bieden. Daarnaast hebben ouderen het gevoel de teugels in handen te hebben en voelen ze zich meer betrokken bij hun omgeving. Daarom is het zo belangrijk om zorgverleners  in te wijden in de principes van reablement en hen te leren hoe zij dat in de praktijk toe moeten passen.

“Reablement is geen kunstje dat je aan de professionals, mantelzorger en ouderen even kunt aanleren. Het is een gezamenlijke beweging, een scherp gedachtegoed en gerichte interventies. Het vraagt om een paradigmashift en daarmee is het een complex verandertraject”
Anja Jonkers

Vereniging ter bevordering van Reablement
Om de beweging kracht bij te zetten hebben de samenwerkende bestuurders het initiatief genomen om een landelijke vereniging ter bevordering van reablement op te richten (kwaliteit ouderenzorg verhogen). Daar wordt op dit moment aan gewerkt. De strategie is om binnen organisaties en in de maatschappij lokale netwerken, bijeenkomsten en leertrajecten te organiseren gebaseerd op een gemeenschappelijke visie, informatie, praktijkervaringen, inzicht, reflectie en oefening.