Actueel

De principes van reablement - van zorgen vóór naar zorgen dát - laten zich niet alleen goed vertalen naar zorg en welzijn. Ook in de hulp in de huishouding zijn toepassingen kansrijk.

Wat ouderen willen als het gaat over wonen, zorg en welzijn onderzoeken Vilans en Bureauvijftig. Ze denken dat ze op buurtgenoten kunnen rekenen voor hulp. Ook de bereidheid om anderen te helpen is groot.

De zorg mét elkaar anders organiseren is de grote uitdaging. Het is belangrijk dat we de beweging maken van zorgen-voor naar zorgen-dat. We willen echt door de ogen van ouderen gaan kijken.

Organisaties die met hun aanpak bijdragen aan het behoud en het bevorderen & vergroten van de zelfredzaamheid van thuiswonde ouderen kunnen de subsidie aanvragen. Dit kunnen burgerinitiatieven...

Met een flink portfolio aan eerdere functies klopt Harry Finkenflügel in 2018 aan bij Warande. Ervaring die hij vooral opdeed in de gehandicaptenzorg, onder meer bij ’s Heeren Loo.

De WOZO belooft extra aandacht voor ouderen in kwetsbare situaties. Om aandacht voor deze groep vanuit de WOZO te ondersteunen, heeft Pharos een verkenning uitgevoerd naar de barrières, wensen en behoeftes rondom zorg en wonen bij het ouder worden onder mensen met een praktische opleiding, en/of die moeite hebben met lezen en schrijven, en/of een migratieachtergrond hebben.

Het Sociaal en Cultureel planbureau heeft op 5 maart het rapport ‘Investeren in vitale ouderen’ gepubliceerd. Het rapport geeft inzichten en handvatten om de kwaliteit van leven van ouderen te verbeteren en het vermogen van vitale ouderen te vergroten om bij te dragen aan de samenleving.

In De Toekomst is Grijs onderzoekt omroep MAX de effecten van de veranderde bevolkingssamenstelling. Hoe ziet ons land eruit in 2040 (dan bijna 5 miljoen 65+ plussers) als we niets doen? In podcasts en docu’s probeert de omroep deze vraag vanuit verschillende perspectieven te beantwoorden.

Het is een van de cruciale rollen in 'het nieuwe samenspel' tussen hulpvrager en hulpverlener: die van de ergotherapeut. Van oudsher is hij of zij degene die mensen helpt om alledaagse taken weer zelfstandig uit te voeren. Evelien Wieërs is zo'n ergotherapeut, sinds twee jaar werkzaam bij Mijzo. En vooral een ergotherapeut die heilig gelooft in het nieuwe samenspel waar Mijzo in vooroploopt, met het LAT-programma (Langer Actief Thuis). 'Toen ik deze vacature voorbij zag komen, dacht ik meteen: dat is de toekomst waar we met z'n allen naartoe moeten.'

Het is begin oktober 2023 als thuis ‘even iets oppakken’ ineens een onverwachte afloop krijgt. Mevrouw Willy Versteeg komt ten val, en met haar 75 jaar is dat niet zonder risico. ‘Ik voelde al dat het flink fout zat!’ Een bezoek aan het ziekenhuis maakt duidelijk dat de gevolgen meevallen: een scheurtje in de heup. Wel betekent het een tijdlang revalideren. En met het LAT-programma van Mijzo eraan werken om langer zelfstandig thuis te blijven wonen.

Het is een opvallende campagne waarmee Aafje vorig jaar de media opzoekt, samen met de andere Rotterdamse ouderenzorgorganisaties, verenigd in ConForte. ‘Samen zorgen voor morgen’ is het thema. Die vier woorden staan voor de toekomstgerichte aanpak waarin zorg niet alleen meer het domein van de professionals is. Daarmee is de logica van de stap naar aansluiting bij Vereniging Reable Nederland verklaard. Voorzitter Guy Buck van Aafjes Raad van Bestuur: ‘Die transitie is voor ons een speerpunt, en reablement staat hoog op de agenda.

De bevolking vergrijst. Het aantal 65-plussers stijgt in 2040 naar 48 miljoen, en een aanzienlijk aantal daarvan zal 85 jaar of ouder zijn.

Zilveren Kruis, WeYond en Reable Nederland hebben een programma rondom reablement ontwikkeld. Met dit programma versnelt Zilveren Kruis de ontwikkeling en implementatie van reablement in haar 11 zorgkantoorregio’s. De 2e bijeenkomst van het programma stond in het teken van mantelzorg. De noodklok wordt nogal eens geluid als het daarover gaat. Hoe anders is het beeld dat Bernice Franssen en Joris Behr, deelnemers van de Nationale DenkTank2023 schetsen. In de video vertellen deze 2 jonge onderzoekers over de reacties van de deelnemers.

Als een van de eerste organisaties kan Lelie zorggroep al succesverhalen delen over virtuele thuiszorg. Inmiddels staat een volgende innovatie voor de deur: de verdere introductie van het concept reablement, zegt Hendrik Jan van den Berg, voorzitter van de raad van bestuur. Of ‘zijn’ organisatie met 5000 medewerkers en vrijwilligers zo innovatief is? Met een lachje: ‘Acht jaar terug deden we hier nog alles op papier. Maar zo snel kan het blijkbaar gaan.’ En die snelheid van handelen is geboden, om de zorg toekomstbestendig te maken. Want, zo zegt hij zelf, ‘zorg is niet meer het antwoord op alle vragen’.

Zelfredzaamheid lijkt een toverwoord in de zorg. Nu de vergrijzing steeds verder voortschrijdt en het personeelstekort in de zorg toeneemt, worden ouderen steeds vaker gedwongen zelfstandig te blijven wonen. Zelfredzaamheid in de zorg wordt dan ook steeds een belangrijker aspect. Voor een toenemend aantal ouderen is zelfredzaamheid ook zeer wenselijk. Zij willen de regie houden op hun eigen leven.

Stichting de Nationale DenkTank zet jonge denkers aan om oplossingen te vinden voor grote maatschappelijke problemen. Het thema voor 2023 is ‘betekenisvol ouder worden’. Een actueel thema: berekeningen laten zien dat ons land in 2040 het dubbele aantal ouderen telt. Die kunnen rekenen op minder zorgpersoneel, lagere zorgbudgetten en – letterlijk – minder gespreide bedjes. Dreigt er een vergrijzingsinfarct in de ouderenzorg? Over die vraag hebben Bernice Franssen en Joris Behr zich vier maanden lang gebogen.

Met dit programma versnellen zij, samen met zorgaanbieders, samenwerkingspartners en inwonersinitiatieven de ontwikkeling en implementatie van reablement in haar 11 zorgkantoorregio’s. Dit programma maakt onderdeel uit van een grote beweging van Zilveren Kruis Zorgkantoor ‘Van zorg naar gewoon leven’. Deze beweging stimuleert versnelling door de (andere) programma’s community care, digitale thuiszorg en de routekaart woonzorgopgave.

Decennialang was de ouderenzorg vooral eenrichtingsverkeer: een oudere die hulp nodig had, kreeg die hulp volgens een vast protocol. Maar de zorgstaat Nederland is aan het veranderen. Wil die oudere eigenlijk wel volgens dat vaste protocol worden geholpen? Wordt hij of zij gelukkiger van die wijkverpleger die elke dag langs komt? Zorg van anderen is immers per definitie een inbreuk op je privacy. En juist in een tijdperk waarin persoonlijke autonomie steeds hoger wordt gewaardeerd, kan een kanteling in de zorg dichtbij zijn.

Mijzo is lid van Reable Nederland. Mijzo heeft met ouderenzorgorganisaties in Midden- en West-Brabant het initiatief genomen voor de campagne ‘Tijd voor een ander verhaal’. Samen maken zij zich sterk voor een toekomstbestendige zorg voor ouderen. De campagne maakt medewerkers nog meer bewust dat anders werken in de ouderenzorg nodig is. In de video Hoe dan? Zo! vertelt Karin, zorgverlener bij Mijzo over de andere aanpak en waar ze tegenaan loopt. Mevrouw de Ronde vertelt wat het haar oplevert.

Reablement wil ze het nog niet noemen (‘ik vind het een ingewikkeld woord’). Maar feit is dat adjunct-directeur wijkzorg Esther van der Wielen met Zorgbalans al aardig op weg is richting zelfredzaamheid.

Maandag 4 september was (demissionair) minister Helder (langdurige zorg en sport) op bezoek bij Reable Nederland. Met de minister spraken we o.a. over hoe we reablement in het DNA van organisaties kunnen krijgen en wat ouderen nodig hebben om hun recht op zelfstandigheid weer terug te krijgen.

Marianne Straks noemt de implementatie van reablement een redelijke uitdaging. Maar ook: ‘Als je heel erg gelooft in je eigen verhaal, dan kun je het uitleggen.’ Aan het eigen geloof in reablement mankeert het niet bij de voorzitter van de Raad van Bestuur van Zorgpartners Midden-Holland. De eigen regie van de cliënt is zelfs een van de pijlers in de visie van de zorgorganisatie. Concrete stappen om reablement in de praktijk te brengen zijn al in voorbereiding.

Reablement is een menswaardige en persoonsgerichte hulpverlening”, zegt Rudi Westendorp, inhoudelijk directeur van de Vereniging Reablement Nederland en voormalig hoogleraar ouderengeneeskunde in Leiden en Kopenhagen. “De aanpak is eigenlijk heel simpel. Zorgverleners stellen vier vragen aan ouderen: Wat wilt u in uw leven? Wat kunt u nog zelf? Wat wilt u nog leren? Waarbij hebt u onze hulp nodig?

‘In Nederland heb je soms al zorg te pakken voor je het echt nodig hebt’, vult Ronald aan. ‘Maar het begint met luisteren. Wat heeft iemand echt nodig? Wat wil iemand? Is zorg dan altijd het antwoord? Nee, natuurlijk niet. Waarom zien we niet dat ouderen ongelukkig worden?’ Rudi: ‘De zorg is gefragmenteerd en in zichzelf gekeerd. Er wordt niet echt geluisterd: “Ik hoor wel wat u zegt, maar we gaan het zus of zo doen.” Daar gaat het telkens mis.’

‘Er wordt te weinig geluisterd, en er wordt zeker veel te weinig geluisterd naar wát we beluisterd hebben.’ Een paar keer valt de zin in het interview met Rudi Westendorp en Ronald Simons, de tweekoppige directie van Vereniging Reable Nederland. Waarmee hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi maar wil zeggen: het systeemdenken heeft het gewonnen van de aandacht voor wat hulpvragers nu eigenlijk nodig hebben. Ronald: ‘In beleidsstukken vind je veel over passende zorg en persoonsgerichte zorg. Maar in de praktijk vind je een enorm productgerichte aanpak.’ Een interview over het ene woord dat verandering moet brengen: reablement.

Heel Nederland ervan overtuigen dat reablement de oplossing is om de ouderenzorg futureproof te maken. Je zou verwachten dat daar een complete communicatie-afdeling handenvol werk aan heeft. De realiteit is dat die ‘complete afdeling’ vooralsnog bestaat uit - welgeteld - één communicatieadviseur. Al klopt dat van die handenvol werk wél, lacht Marieke Hoekwater. ‘Als ik zie wat er af en toe allemaal aan werk naar mij toe komt…’ Werk dat ze niet alleen met plezier maar ook met veel ervaring doet. En vooral met veel bezieling. ‘Als ik vanuit mijn positie een waardevolle bijdrage kan leveren aan verandering in de ouderenzorg in Nederland, zou dat té gek zijn.’

Vandaag zou ze zomaar in een boardroom kunnen staan. Om bevlogen een managementteam aan de hand te nemen bij het inslaan van een nieuwe strategie. En morgen kan Laura Soudijn de trainer zijn die zorgmedewerkers - niet minder bevlogen - wegwijs maakt in reablement. Het lijken contrasterende activiteiten. Maar, zegt Laura zelf, ‘trainen in reablement ligt heel dicht bij mijn andere werk’. En dan is er ook nog de persoonlijke drive om iets voor de ouderenzorg te kunnen betekenen. ‘Wat mij aanspreekt in reablement is de vraag die je stelt: wat kun je zelf nog, en dan pas waar heb je hulp bij nodig?’

Al tien jaar voordat vereniging Reable Nederland officieel van start ging, was ze in haar eentje bezig de ouderenzorg te transformeren. Met ‘Maak de burger meester’ had Kirsten Tinneveld Madsen zelfs een eigen stichting ervoor opgericht. Haar aansluiting bij de vereniging betekende het eind van de stichting. Maar niet het eind van haar ambitie om reablement aan de man (m/v) te brengen. ‘Zestig procent van de Denen die aankloppen bij de thuiszorg is na twaalf weken volledig zelfredzaam. Ze geven ook aan dat het levensgeluk omhoog is gedaan. Professionals vinden het werk leuker. Waarom léren we niet van elkaar?’

In een zorgstelstel dat piept en kraakt zijn andere oplossingen nodig om het toekomstbestendig te houden. Reablement is zo’n oplossing zijn. Vereniging Reable Nederland wil meer aandacht creëren voor het gedachtegoed van reablement. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met andere organisaties die ervoor open staan. In een serie van zes artikelen komen partners aan het woord die nauw betrokken zijn bij de oprichting van de vereniging eerder dit jaar. Guido Blom van Fundis wil voorkomen dat het wiel iedere keer opnieuw uitgevonden wordt als het over reablement gaat.

Reablement uitgelegd door de tango tijdens het Fundis Festival Zorg voor Morgen. Het festival is in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam op 28 en 29 juni.

In een zorgstelstel dat piept en kraakt zijn andere oplossingen nodig om het toekomstbestendig te houden. Reablement is zo’n oplossing zijn. Vereniging Reable Nederland wil meer aandacht creëren voor het gedachtegoed van reablement. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met andere organisaties die ervoor open staan. In een serie van zes artikelen komen partners aan het woord die nauw betrokken zijn bij de oprichting van de vereniging eerder dit jaar. Anja Jonkers van Careyn is zelf al om als het om reablement gaat.

In een zorgstelstel dat piept en kraakt zijn andere oplossingen nodig om het toekomstbestendig te houden. Reablement is zo’n oplossing zijn. Vereniging Reable Nederland wil meer aandacht creëren voor het gedachtegoed van reablement. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met andere organisaties die ervoor open staan. In een serie van zes artikelen komen partners aan het woord die nauw betrokken zijn bij de oprichting van de vereniging eerder dit jaar. Marco van Reenen vertelt over de omslag binnen ZorgSpectrum.

In een zorgstelstel dat piept en kraakt zijn andere oplossingen nodig om het toekomstbestendig te houden. Reablement is zo’n oplossing zijn. Vereniging Reable Nederland wil meer aandacht creëren voor het gedachtegoed van reablement. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met andere organisaties die ervoor open staan. In een serie van zes artikelen komen partners aan het woord die nauw betrokken zijn bij de oprichting van de vereniging eerder dit jaar. Annet Boekelman van Mijzo vertelt o.a. over de pilt 'Actief langer thuis'.

Rudi Westendorp, directeur van de Vereniging Reable Nederland en hoogleraar ouderengeneeskunde, trapte het webinar 'Aan de slag met reablement' inspirerend af. Hij vertelde bevlogen over wat reablement is en waarom het zo belangrijk is.